مطالعه جنبش گسل نه غربی در منطقه شمال غرب نهبندان، شرق ایران

چکیده: گسل نه غربی شاخه غربی جدا شده از گسل نهبندان در شمال منطقه خونیک است که موقعیت دقیقش بر روی نقشه های زمین شناسی منطقه مشخص نگردیده است. بخش جنوبی گسل که امتدادی شمالی- جنوبی دارد از آنجائیکه رسوبات پلیو- کواترنری با ضخامت قابل ملاحظه را در یک سو محدود می سازد در تداوم شمالی خود به گسل اسماعیل آباد با مولفه جابجایی راستبر مشخص می پیوندد. اما بخش شمالی گسل که احتمالاً در زیر رسوبات جوان دره آبرفتی چهارفرسخ به شکل یک کمان با تحدب شمال شرقی ادامه دارد در انتها روند شرقی- غربی به خود می گیرد که جنبش آن موضوع اصلی این پژوهش است. مطالعه ساختار خرد شده دو دیواره رخنمون یافته دره چهارفرسخ نشان می دهد که گسل نه غربی را بایستی زیر عنوان یک پهنه برشی بررسی نمود. هر دیواره از تعدادی برش های تکتونیکی عدسی شکل (horse) ساخته شده که اغلب بطور جانبی با یکدیگر همپوشانی داشته بر روی یکدیگر سوار شده و حالت پلکانی دارند. این برش های تکتونیکی با ابعاد متغیر از سنگ های افیولیت ملانژ کرتاسه و سیلیسی کلاستیک های ائوسن موسوم به فلیش متعلق به زون جوش خورده سیستان گرفته تا توده های آذرین اسیدی متعلق به ماگماتیسم برخوردی زون جوش خورده و یا سنگ های دگرگونی حاشیه بلوک لوت تشکیل شده اند. اغلب این برش های تکتونیکی دیواره-های سنگ گسله یا میلونیتی دارند که در مطالعه میکروسکوپی همان ساختمان هورس ها را مجدداً نشان می-دهند. وضعیت قرارگیری این هورس ها یک برش با مولفه غالب راستالغز راست بر را متصور می سازد و از این رو کل ساختار رخنمون یافته در کنار گسل نه غربی ساختمان یک دوپلکس امتدادلغز راست بر را به نمایش می-گذارد. دوپلکس های کوچکتر فشارشی و کششی متعددی ساختمان این دوپلکس را تشکیل می دهند. از آنجاییکه سنگ های نئوژن در ساختمان این دوپلکس شرکت نکرده اند بنابراین می توان تشکیل این ساختار را احتمالاً مربوط به رخداد کوهزایی آلپ میانی همزمان با محدوده سنی ائوسن فوقانی- میوسن زیرین در نظر گرفت. تحدب این زون برشی ممکن است علل مختلفی داشته باشد اما تصور ما بر این است که جابجایی خلاف جهت عقربه های ساعت بلوک شاه کوه نسبت به سایر بخش های خارجی بلوک لوت احتمالاً علت شکل گیری دوپلکس امتدادلغز و ساختار کمانی شکل عظیم نه غربی می باشد.